Terugblik op het webinar voor de waterschappen

Maar liefst 170 ‘waterschappers’ namen deel aan ons webinar waarin we samen de rol van de waterschappen bij biodiversiteitsherstel bespraken. Het webinar dat afgelopen maandag werd uitgezonden, is een coproductie van het Deltaplan en de Unie van Waterschappen. Het hoge aantal kijkers laat zien dat biodiversiteit een thema is dat leeft bij de waterschappen, daar zijn wij  als Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel zeer blij mee!

Wilt u het webinar voor de waterschapen van 29 juni 2020 nogmaals bekijken? Bekijk hier de video.

Deltaplan Biodiversiteitsherstel
Dagvoorzitter Ronald Hiel, directeur van het programmabureau, heet alle kijkers welkom vanuit de studio Beeld & Geluid in Den Haag. Louise Vet, voorzitter van het bestuur van het Deltaplan, introduceert het Deltaplan Biodiversiteitsherstel en de aanpak via 5 succesfactoren. Ze benadrukt dat herstel van biodiversiteit alleen kan plaatsvinden als partijen met elkaar samenwerken. Vanuit deze gedachte, maar ook omdat veel partijen niet langer aan de zijlijn wilden toezien hoe de biodiversiteit in Nederland achteruitging, is in 2018 het Deltaplan Biodiversiteitsherstel geboren.

“We zijn ontzettend trots dat we nu kunnen melden dat al meer dan 60 partijen als partner zijn aangesloten bij het Deltaplan en zich inzetten voor herstel van biodiversiteit” zegt Vet. “Als stichting willen we de komende jaren werken aan het vergroten van het maatschappelijke draagvlak voor biodiversiteit. Daarnaast willen we dat boeren en andere grondgebruikers die bijdragen aan biodiversiteitsherstel hiervoor een financiële beloning ontvangen. Het herstellen van biodiversiteit moet gebiedsgericht aangepakt worden. Er is namelijk geen standaardoplossing voor heel Nederland. Een gebiedsgerichte aanpak vraagt dat verschillende partijen met elkaar om tafel gaan zitten om tot biodiversiteitsherstel te komen. De waterschappen spelen hierbij een belangrijke rol”.

De waterschappen en het Deltaplan
“Waterschappen kunnen enerzijds een grote bijdrage leveren aan het herstel van biodiversiteit”, benadrukt Marcel Belt, bestuurslid Deltaplan Biodiversiteitsherstel en Hoogheemraad bij Hoogheemraadschap van Delfland. “Anderzijds kan biodiversiteit ook een belangrijke bijdrage leveren aan de kerntaken van de waterschappen.”

Dit is ook hard nodig: de waterschappen staan momenteel voor grote uitdagingen. Niet alleen moeten waterschappen in 2027 voldoen aan de Kader Richtlijn Water (KRW) voor schoon, gezond en levend water, ook zullen er door klimaatverandering langere periodes van droogte en extreme neerslag zijn. Natuur speelt een belangrijke rol in het oplossen van de uitdagingen waar de waterschappen voor staan, zo kan ze kan als buffer dienen om regenwater vast te houden. Veel waterschappen worstelen met hun zichtbaarheid in de maatschappij. Biodiversiteit kan waterschappen helpen om dichter bij burgers te komen en hun zichtbaarheid te vergroten.

Door gebiedsgericht samen te werken, kunnen waterschappen burgers en andere partijen betrekken bij hun werkzaamheden. Het Deltaplan Biodiversiteitsherstel biedt partijen een landelijk netwerk om kennis en praktijkervaringen te delen en kan als platform om de zichtbaarheid van waterschappen te verhogen fungeren.

Icoonsoorten
Het Hoogheemraadschap van Delfland heeft een Actieplan Biodiversiteit opgesteld, met daarin 20 acties die leiden tot biodiversiteitsherstel. Met een knipoog naar de ‘Big Five’ in Afrika heeft het Hoogheemraadschap vijf diersoorten aangewezen die richtinggevend zijn voor hun beleid, de ‘Small Five van Delfland:  de grutto, de weidehommel, de bittervoorn, de rugstreeppad en de glassnijder. ‘’Als het goed gaat met deze vijf icoonsoorten en hun habitat, dan is dat een teken dat het goed gaat met de biodiversiteit in het gebied” zegt Marcel Belt.

Ook Waterschap Aa en Maas werkt met icoonsoorten: de ijsvogel en de otter. “Zulke icoonsoorten spreken tot de verbeelding en werken goed in de communicatie met het publiek”, zegt Ernest de Groot, dagelijks bestuurder bij Waterschap Aa en Maas. Het waterschap merkt dat de natuur hen helpt bij hun taken. Bloemen en kruiden helpen bij het verstevigen van dijken, doordat zij een steviger worstelstelsel hebben dan gras. Bevers helpen het waterschap op plekken waar dit veilig kan, door het stuwen van water. “Investeren in biodiversiteit ook kan met weinig financiële middelen, o.a. door sinusmaaien” geeft De Groot als voorbeeld.

Dijken
Ruud Maarschall, dagelijks bestuurder bij Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, licht toe dat dijken en waterwegen een belangrijke rol spelen voor biodiversiteitsherstel. Dijken zijn niet alleen leefgebieden voor verschillende soorten planten, insecten en dieren. Ze zijn ook verbindingszones van verschillende gebieden en dienen dus ook als migratieroutes. Maarschall benadrukt dat het van essentieel belang is dat bij inzaaien gebiedseigen soorten bloemen en kruiden worden gebruikt. Hiermee voorkom je de introductie van exoten in een gebied. “Bij dit alles is een goede monitoring essentieel, want als je de koppeling kunt maken tussen maatregel en effect, dan ben je winnaar.”

Waterkwaliteit
“Biodiversiteitsherstel leidt ook tot betere waterkwaliteit”, vertelt Mado Ruijs, dagelijks bestuurder bij waterschap De Dommel. Daarom heeft waterschap De Dommel waterharmonica’s gerealiseerd bij rioolwaterzuiveringsinstallaties. In dit systeem voeren micro- en macrofauna biologische nazuivering uit. Het water is hierdoor biologisch rijker én rijker in zuurstof wanneer het de beken in stroomt. Daarnaast worden waterharmonica’s door verschillende vissoorten gebruikt als kraamkamer.

De Dommel werkt ook mee aan de ontwikkeling van de Biodiversiteitsmonitor voor melkveehouders in Brabant. Dit doet zij binnen het project Brabants Bodem. De Biodiversiteitsmonitor Zuivel is belangrijk voor een beloningsmodel voor veehouders die extra inzet voor biodiversiteit leveren.

Biodiversiteit en de Unie van Waterschappen
Niet alleen individuele waterschappen hebben een rol in biodiversiteitsherstel. Ook het collectief, de Unie van Waterschappen, is aan zet, vertelt Anke van Houten. “De laatste 1,5 jaar heeft een omslag in denken plaatsgevonden. Biodiversiteit staat nu hoog op de agenda. Er is een Team Biodiversiteit opgericht dat werkt aan een position paper dat ingaat op het belang van biodiversiteit voor de kerntaken van de waterschappen. Daarnaast zal het position paper richting geven aan biodiversiteitsbeleid en duidelijk maken waar waterschappen op aanspreekbaar zijn.’’ De position paper wordt in oktober vastgesteld.

Op vrijdag 13 november vindt een seminar plaats voor alle waterschappen waarbij een inspiratiegids voor biodiversiteit wordt gepresenteerd en ook het position paper zal worden toegelicht.  Doel is er een feestelijke digitale bijeenkomst van te maken waarbij naar verwachting veel waterschappen zich dan officieel aansluiten bij het Deltaplan.  Ook de Unie zelf heeft de intentie zich bij het Deltaplan aan te sluiten.

Samenwerken met burgers en andere gebiedspartijen
Het aangaan van samenwerkingen komt bij alle vier de waterschappen duidelijk naar voren als cruciale succesfactor voor biodiversiteitsherstel. Samenwerking binnen en tussen waterschappen, maar ook samenwerking met burgers, andere grondgebruikers en overheden. In de afsluitende Q&A-sessie, waar naast Louise Vet en Marcel Belt ook Alex Datema, voorzitter van BoerenNatuur en algemeen bestuurslid van het Deltaplan, aan deelnam werd het belang van samenwerking nogmaals benadrukt. Het gaat hier met name om samenwerkingen op het gebied van impact- en biodiversiteitsmonitoring, dit brengt het Deltaplan straks ook in de praktijk bij de Delta Labs die we op dit moment realiseren. Ook het gebiedsgericht te werk gaan begint met een gezamenlijk gesprek, om zo integraal doelstellingen te behalen. Kortom, alleen sámen kunnen we het verschil maken voor de biodiversiteit in Nederland.

Partner worden van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel?
Wilt u meer informatie over wat partner zijn van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel inhoudt? Bekijk de brochure of neem contact op met Judy Koppenjan (via judy.koppenjan@samenvoorbiodiversiteit.nl).

Presentaties

• Het Deltaplan Biodiversiteitsherstel – Louise Vet (14:21 minuten)
• Waterschappen en het Deltaplan – Marcel Belt (28:04 minuten)
• Biodiversiteit; meerwaarde waterschappen – Ernest de Groot (42:09 minuten)
• Biodiversiteit binnen het Hoogheemraadschap – Ruud Maarschall (58:28 minuten)
• Waterbeheer en biodiversiteit – Mado Ruijs (1:09:39 minuten)
• De Unie, de waterschappen en biodiversiteit – Anke van Houten (1:24:59 minuten)