Biodiversiteitsherstel via het dak: kansen in kaart gebracht

Multifunctioneel dakgebruik raakt aan vele stedelijke opgaven: van energieopwekking tot waterberging en van biodiversiteit tot sociale ontmoetingsplekken. Niet alleen gemeenten, ook burgers zien steeds vaker het potentieel van hun daken. Uit nieuw onderzoek van Rooftop Revolution, partner van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel, en onderzoeksbureau Norstat blijkt dat 7,6% van de Nederlanders spontaan het dak noemt als geschikte plek voor vergroening*.

Volgens Rooftop Revolution is sociale acceptatie dé sleutel; hier hebben zij zelfs een mooie infographic voor ontworpen. Technische oplossingen bestaan al, maar pas als 25% van de Nederlanders groene daken als normaal beschouwt, volgt een brede versnelling: het zogenoemde sociaal kantelpunt. “Het vergroenen van daken moet niet worden gezien als uitzondering, maar als essentieel onderdeel van de transitie naar een duurzamere en klimaatbestendigere wereld,” aldus Jan Henk Tigelaar, directeur van Rooftop Revolution. “De potentie binnen Nederland is enorm! Met 1200 km², waarvan 400 km² platte daken, zijn er nog vele daken die op een groene manier kunnen worden ingevuld. Elk dak dat vergroent, brengt ons dichter bij een toekomstbestendige en gezonde stad.”

Biodiversiteit als kans en noodzaak

In Nederland staat de biodiversiteit sterk onder druk. Volgens het Statusrapport Nederlandse Biodiversiteit 2025 van Naturalis zijn veel inheemse planten- en diersoorten in aantal afgenomen en staan verschillende soorten op de Rode Lijst van bedreigde soorten. Ook binnen stedelijke gebieden, waar de ruimte beperkt is, vormt dit een uitdaging. Het verlies aan biodiversiteit doet zich niet alleen voor in agrarische gebieden, maar ook in steden, waar verharding, versnippering en hittestress de leefbaarheid voor planten en dieren verminderen.

Juist in stedelijke gebieden liggen grote kansen voor herstel. Stedelijke vergroening levert leefruimte op voor insecten, vogels en planten en versterkt de weerbaarheid van steden tegen hitte, droogte en wateroverlast. Groene daken bieden verkoeling, wateropvang én verbinden stedelijke gebieden met omliggende natuur. Bij de aanleg van groene daken is het essentieel om niet alleen te kijken naar kwantiteit, maar ook naar de kwaliteit van het dak. Een dak dat bijdraagt aan de biodiversiteit houdt rekening met de vijf V’s voor dier en insect: Voeding, Veiligheid, Verbinding, Variatie en Voortplanting. Worden deze elementen meegenomen in ontwerp en onderhoud, dan ontstaat een levend dak dat ecologische waarde toevoegt én stedelijke en natuurlijke ecosystemen met elkaar verbindt.

Jan Henk: “Hoeveel daken er op dit moment precies binnen Nederland al zijn ingevuld met kwalitatief groen, weten we nog niet. Daarom willen we komend jaar een onderzoek opzetten dat meer inzicht geeft, zodat we beter weten waar we nu precies staan met de groenedakenrevolutie.” Door als gemeente, provincie of waterschap inzicht te krijgen in waar kansen liggen binnen een regio of wijk, kan gericht worden gewerkt aan een groene dakenbeweging. “Hiervoor hebben wij de Duurzame Daken Kansenkaart en het interactieve dashboard multifunctionele daken ontwikkeld. Deze geven concreet inzicht op dakvlakniveau, zodat beleid en campagnes direct kunnen bijdragen aan de vergroening van Nederland.”

Richting de toekomst

Rooftop Revolution hoopt dat steden en burgers nog meer samen gaan optrekken: beleidsmakers die sturen op data en doelstellingen, en inwoners die steeds vaker het dak benutten voor vergroening. “Door onderdeel te zijn van Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel hopen wij de markt te voorzien van de juiste informatie rondom multifunctioneel dakgebruik en samen met partners de beweging verder aan te jagen. Zo groeit Nederland stap voor stap richting het sociaal kantelpunt en een biodiverse, klimaatbestendige leefomgeving”, aldus Jan Henk.

Wat is het sociaal kantelpunt?

Een sociaal kantelpunt is een omslagmoment in de samenleving. Zodra 25% van de mensen een idee of innovatie normaal vindt, verandert het van een uitzondering in een nieuwe norm. Vanaf dat moment gaat de verandering razendsnel: mensen nemen van elkaar het gedrag over, de zichtbaarheid neemt toe, en er ontstaat een golf van sociale en praktische navolging. Rooftop Revolution wil dit punt in 2030 bereiken, zodat groene daken vanzelfsprekend worden binnen Nederland.

Bekijk de infographic

*Dit onderzoek is in samenwerking met Norstat uitgevoerd onder 1.025 respondenten binnen Nederland. Meer informatie: kijk op de website van Rooftop Revolution.