Aanvalsplan landschap

Het Nederlands landschap is de afgelopen 50 jaar erg veranderd. Waar het vroeger bestond uit een rijke landschappelijke structuur, waar allerlei groene en blauwe elementen floreerden, is er na de ruilverkaveling in de jaren negentig weinig van deze structuur meer over. Dit heeft grote gevolgen voor onze leefomgeving. Zo verdwijnen allerlei planten- en diersoorten uit het Nederlandse landschap. Wat ook onze voedselsystemen beïnvloedt - zonder een gezond en biodivers landschap wordt het produceren van voedsel een steeds lastigere opgave.

Om de landschapselementen, en daarmee de biodiversiteit, terug te brengen in ons land heeft het Deltaplan Biodiversiteitsherstel samen met de terreinbeherende organisaties, agrarische brancheorganisaties, waterschappen en kennisinstellingen in 2022 het Aanvalsplan Landschapselementen opgesteld. Deze partijen werken op dit thema nog steeds samen als het Aanvalsplan Landschap.

Waar werken we naartoe?

Het doel van het Aanvalsplan is het realiseren van 10% groenblauwe dooradering in het landelijk gebied. Hier werken we aan met een breed consortium van partijen. Deze ambitie vertalen we stap voor stap naar de praktijk. In 2024 zijn, dankzij een eerste collectieve subsidieaanvraag, negen projecten van boerencollectieven, landschapsorganisaties en natuurverenigingen van start gegaan met het aanleggen van landschapselementen. Recent is een tweede subsidieaanvraag toegekend, waardoor er binnenkort in 10 provincies, 700 kilometer aan landschapselementen zal worden aagelegd!

Onder het Deltaplan-motto ‘doen, leren, beter doen' is er ook een community of practice (CoP) ingesteld voor de aanleg en onderhoud van landschapselementen en groenblauwe dooradering (GBDA). In deze CoP kunnen pattijen die zich bezig houden met het aanleggen en beheren van landschapselementen in gesprek gaan en van elkaar leren over thema's waar ze mee te maken krijgen, zoals wet- en regelgeving, hoe om te gaan met waardedaling van gronden door aanleg landschapselementen en praktische samenwerkingen.

Wat levert het op?

Het netwerk van aan elkaar verbonden landschapselementen noemen we groenblauwe dooradering (GBDA). Denk hierbij aan bomen, houtwallen, heggen, hagen, plassen, rivieren en kwelders. En deze elementen zijn goed voor de biodiversiteit, klimaatbestendigheid, bodemleven, waterkwaliteit en onze eigen gezondheid.

Naast het herstel van biodiversiteit, draagt het Aanvalsplan ook nadrukkelijk bij aan het toekomstperspectief voor de landbouw en het landelijk gebied als geheel. Het aanleggen van landschapselementen op landbouwgronden kan een bijdrage leveren aan het inkomen van boeren door naast de vergoeding voor aanleg en beheer ook een grondvergoeding te geven.

Ga hier naar landschapselementen in de Toolbox

Reslutaten Aanvalsplan Landschap

Hieronder staat een overzicht van de publicaties en kennisproducten die door de samenwerkende partijen van het Aanvalsplan Landschap zijn ontwikkeld.

Een coalitie van partijen, verenigd in Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel, heeft in 2022 op verzoek van de overheid het Aanvalsplan Landschap opgesteld. Het hoofddoel? 10% groenblauwe dooradering in het landelijk gebied in 2050 – voor een gezonde leefomgeving dat bruist van de biodiversiteit. Overheden, boeren, terreinbeheerders, natuur- en milieuorganisaties, noem maar op: samen kunnen we dit doel behalen!

Aanvalsplan Landschapselementen

In de handreiking 'Groenblauwe Dooradering Nader Gedefinieerd' staat onder meer per landschapselement een duidelijke definitie, hoe de oppervlakte van een element wordt berekend en aan welke voorwaarden een landschapselement moet voldoen om mee te tellen voor de 10%-doelstelling van het Aanvalsplan Landschap. Het beoogt een eenduidige begrippenlijst op te stellen voor GBDA.

Groenblauwe Dooradering Nader Gedefinieerd

Om te achterhalen welke landschapselementen al aanwezig zijn in een gebied (bijvoorbeeld provincie, waterschap of gemeente), is monitoring noodzakelijk. Hierdoor kan de voortgang naar 10% GBDA in kaart worden gebracht. Zulke inzichten helpen om draagvlak bij betrokken partijen te behouden en te versterken. Vanuit het Aanvalsplan is een advies over de werkwijze voor monitoring uitgebracht.

Advies monitoring GBDA

In dit factsheet wordt de bijdrage van GBDA aan 7 geselecteerde doelen gepresenteerd. Dit om aan te geven wat de bijdrage van GBDA is op gebied van natuur, klimaat, water, stimulatie van bestuivers en ecologische plaagbestrijding en hoe hiermee een bijdrage wordt geleverd aan het behalen van onze Europese verplichtingen.

Factsheet doelbereik Groenblauwe Dooradering

Het Deltaplan Biodiversiteitsherstel heeft voor het Aanvalsplan, met steun van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, een viertal video's en twee infographics geproduceerd ter inspiratie over het belang van landschapselementen en praktijkvoorbeelden.