Praktijkvoorbeelden

Wat maakt MJPO bijzonder?

1. Landelijke dekking en systematische aanpak

Het MJPO richtte zich op knelpunten die ontstonden op locaties waar infrastructuur de toenmalige Ecologische Hoofdstructuur (EHS) doorsneed. Elk knelpunt kreeg faunavoorzieningen op maat gemaakt voor de lokale situatie. 

2. Samenwerking tussen alle relevante stakeholders

Het MJPO is een schoolvoorbeeld van integrale samenwerking door een coalitie van het Rijk, ProRail, Rijkswaterstaat en provincies, in nauwe afstemming met onder andere gemeenten, waterschappen, terreinbeheerders en natuurbeschermingsorganisaties. Deze brede samenwerking zorgde voor draagvlak, kennisdeling en een efficiënte uitvoering. Een faunavoorziening is immers pas effectief als deze meerdere, vaak parallel gelegen infrastructuurelementen tegelijk overbrugt – zoals wegen, spoorlijnen en watergangen.

3. Financiering vanuit drie ministeries

Ook de financiering maakt het MJPO uniek. Gezamenlijke financiering en ondersteuning door drie ministeries onderstreept het belang van ecologische verbinding voor natuur, infrastructuur en ruimtelijke ontwikkeling.

Resultaten en impact

Het MJPO zorgde voor ecologische verbinding door circa 500 faunavoorzieningen aan te leggen. Verbinding van leefgebieden van o.a. reeën, dassen, otters, vleermuizen en amfibieën is essentieel is voor het behoud van genetische diversiteit, populatieherstel en een robuuster ecosysteem. Ook is het aantal verkeersongevallen door dieraanrijdingen hierdoor afgenomen. Ook heeft het MJPO faunvoorzieningen verder ontwikkeld in effectiviteit, zoals multifunctionele ecoducten voor mens én dier.

MJPO als inspiratiebron

Hoewel MJPO in 2018 formeel werd afgerond, leeft de geest van het programma voort. De opgedane kennis wordt gedeeld via de Community of Practice Ontsnippering, en bij het ontwerp van nieuwe infrastructuurprojecten zijn faunavoorzieningen een integraal onderdeel. 

Het MJPO heeft veel bereikt, maar het werk is nog niet af. Door veranderingen in het landschap en verschuivingen in leefgebieden, ontstaan nieuwe ecologische knelpunten. Om deze effectief aan te pakken is een nieuw, toekomstgericht programma nodig: een Meerjarenprogramma Verbinden (MJPV). Dit bouwt voort op de ervaringen van het MJPO, maar omarmt ook nieuwe ambities zoals het verbinden van natuur over landsgrenzen heen, het integreren van klimaatadaptatie en het versterken van biodiversiteit in verstedelijkte gebieden.

Hoewel het politieke draagvlak op dit moment beperkt is, bestaat er onder stakeholders en deelnemers van de Community of Practice Ontsnippering brede steun voor een vervolg. Gezien de lange voorbereidingsperiode van circa 15 jaar is het van groot belang om nu al te starten met de verkenning en agendering van een nieuw programma. Een MJPV laat zien dat samenwerking tussen overheden, beheerders en maatschappelijke organisaties leidt tot tastbare resultaten voor natuur én samenleving. De urgentie is er, de kennis is er, en het netwerk is er. Nu nog de gezamenlijke wil om door te pakken.