Het begint bij de bodem

Door Arend Zeelenberg (Manager Biologisch bij Agrifirm)

Herstel van biodiversiteit is noodzakelijk en hiervoor wordt een oplossing verwacht van de landbouw. Naar mijn idee kunnen we veel leren van de biologische landbouw. Zowel voor het herstel van de biodiversiteit als voor het creëren van duurzame verdienmodellen.

Het aandeel biologische landbouw in Nederland is nu in verhouding gemiddeld misschien nog klein (3,3% – CBS 2018). De Europese Unie heeft 25% als doel gesteld, maar ook zonder stimulans stijgt het biologisch landbouwareaal nu al jarenlang met zo’n 5%. In de provincie Flevoland beslaat biologisch maar liefst al 15%. En, nog belangrijker, de effecten van biologische landbouw op het herstel van biodiversiteit zijn zeer positief.

Gezonde bodem, gezonde plant
Wat kunnen we leren van biologische landbouw? Hiervoor moeten we kijken naar het uitgangspunt, namelijk: de bodem. Bij biologische landbouw wordt niet de plant, maar de bodem zo optimaal mogelijk gevoed en beschermd met organisch materiaal. Bijvoorbeeld door het gebruik van organische mest, waarbij 70% van de gebruikte mest afkomstig moet zijn uit de biologische veehouderij. En door het veelvuldig gebruik van groenbemesters en een ruime afwisseling in gewassen. Deze aanpak zorgt niet alleen voor een aanzienlijk betere landbouwbodem, het zorgt ook voor meer biodiversiteit.

25% tot 44% meer vogels
Een gezonde bodem, krioelt van het leven. Zo worden er in biologische landbouwgrond veel meer micro-organismen en wormen gevonden en zijn deze micro-organismen ook actiever (bron Haverman & Stortelder, 2006). Boven een biologische bodem leven daardoor 1,6 keer zoveel kevers en 3 keer zoveel vlinders (bron Tack, 2006). Die toegenomen biodiversiteit draagt bij aan het voedsel voor vogels. Bij biologische landbouwbedrijven zien we dan ook 25% meer vogels. In de herfst en de winter is dit zelfs 44% meer (Haverman & Stortelder, 2006). Zowel biologische landbouw als biodiversiteit begint dus bij en in de bodem.

BioTeam
Vanuit het BioTeam van Agrifirm adviseren we biologische boeren bij het realiseren van een gezonde bodem. Daarvoor maken we bouwplannen, bemestingsplannen en plannen we de juiste groenbemesters in. Ook helpen we reguliere leden en klanten bij hun transitie naar biologisch. Voor de biologische sector is het een uitdaging om in balans te groeien en tegelijk onderscheidend te blijven voor de consument. De regels voor biologische boeren zullen daarom eerder strenger worden dan soepeler. Ook moet er balans blijven in de groei van veehouderij en plantenteelt voor de kringloop binnen de biologische landbouw tussen dier en plant.

(Keur)merken
Er is natuurlijk wel een verdienmodel nodig om extra inspanningen lonend te maken. Een verdienmodel waarbij consumenteneuro’s richting de boer stromen, om de kosten van de verduurzaming te vergoeden. Of beter gezegd, de meerwaarde te belonen. Ook op dit gebied kunnen we leren van de biologische sector. Via een gecontroleerde keten met keurmerken en merken is biologisch (en dus biodiversiteit) herkenbaar in het schap te koop voor de bewuste consument.

Leren voor toekomstige generaties
Laten we voor herstel van biodiversiteit dus nadenken over biologisch en andere voor consumenten herkenbare concepten. En zo de landbouw én onze planeet duurzaam achterlaten voor toekomstige generaties.